"بوزکورت آران" سفیر سابق ترکیه در تهران درباره راهی که ایران میتواند در قبال کریدور "زنگزور" در پیش گیرد میگوید: "همانند سایر چالشهای منطقهای، بهترین مسیر پیش رو، مدیریت مشارکتی کریدورهای نوظهور است و نه سوءظن واکنشی. ایران باید به دنبال تضمینهایی باشد که در هر طرح اتصال جدید به نقش منطقهای آن کشور احترام گذاشته شده و از پویاییهای انحصاری در قفقاز جنوبی جلوگیری میکند. ایران به جای مخالفت کامل با پروژههای اتصال، میتواند با حمایت از کریدورهای فراگیر و چندجانبه، مانند کریدور حمل و نقل بینالمللی شمال-جنوب که مرکزیت آن کشور را نه تنها کاهش نمیدهد بلکه تقویت میکند، به طور فعال معماری ترانزیت منطقهای را شکل دهد".
ایده تشکیل منطقه آزاد ایران و ترکیه که ظرفیت ایجاد تحولی بزرگ در مناسبات تجاری دو کشور را دارد، بار دیگر بر سر زبانها افتاده است؛ موانع ریشهدار داخلی، بهویژه کمبود و فرسودگی شدید زیرساختهای لجستیکی و ترانزیتی در کنار فشارهای ناشی از تحریمهای بینالمللی و FATF، تحقق این طرح مهم را با چالش مواجه کرده است.
معاون وزیر امور خارجه ایران در دیدار با همتای ترکیهای با اشاره به برگزاری نهمین نشست شورایعالی همکاریهای ایران و ترکیه ، سفر آتی رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه به تهران را با اهمیت ارزیابی کرد.
در شرایطی که گروهی از ناظران مدعیاند که ترکیه برنده رقابتها در سوریه است؛ گروهی دیگر میگویند که ممکن است بعد از سوریه، قفقاز به میدان صف آرایی تهران، مسکو با آنکارا تبدیل شده و ترکیه به واسطه اهرمهای نفوذی که در اختیار دارد تلاش کند تا بستر را برای تحقق اهداف جاه طلبانه اش در کریدور زنگزور هموار سازد
اکنون عراق در مسیر خودکفایی حرکت میکند و سیاستهای جدید بغداد در کنار فشارهای اقتصادی داخلی ایران، عرصه را برای صادرات تهران تنگتر کرده است؛ بنابراین اگر برندهای ایرانی نتوانند خود را با شرایط جدید وفق دهند، احتمال حذف کامل آنها از این بازار بیش از هر زمان دیگری جدی است.
اسماعیل بقایی با بیان اینکه «تعاملات ایران و ترکیه بهصورت معمول ادامه دارد»، گفت: «هر دو کشور نسبت به حفظ و گسترش مناسبات آگاه هستند. اختلافاتی که بین ما وجود دارد، قائلیم که باید از مسیر گفتگو مدیریت شود.»
در چند روز گذشته یک مقام سیاسی ترکیه که در آرزوی جانشینی اردوغان نیز هست، اظهاراتی در مورد ایران داشته و به تهدید و بیاحترامی نسبت به ایران پرداخته است. وی میگوید «وقتی ایران در کاخ شیشهای است نباید سنگپراکنی به دیگران کند».
پیش از رفتار و گفتاری که از فیدان و ترکیه دیدیم، امارات به خاطر جزایر سه گانه، ژئوپلیتیک کشور را تهدید کرده است. آذربایجان نیز در مسئله زنگزور با پشتوانه ترکیه ایران را تهدید میکند.
هاکان فیدان در مصاحبه با شبکه تلویزیونی الجزیره، سیاست منطقهای ایران را اشتباه خواند و مدعی شد که ممکن است این سیاست گاهی پیروزیهایی به همراه داشته باشد، اما در بلند مدت هزینههای سنگینی را به ایران و منطقه تحمیل میکند.
تلاش ترکیه برای گسترش نفوذش در قاره سیاه به دغدغه کشورهای غربی، بازیگران حاشیه خلیج فارس و چین تبدیل شده است؛ تلاشی که به باور گروهی از ناظران تلاشی است برای اجرای طرح نئوعثمانی گرایی و میدان را برای تحقق ایده احیای امپراتوری حداقل در قاره سیاه هموار میسازد
از دیدگاه ژئو استراتژیک، نقش مرکزی چین در تمام مسیرهای تجاری متصل به آسیا باعث میشود که مقابله با ائتلاف چین-روسیه-ایران وابسته به سرمایهگذاری غربی در کریدورهای جایگزینی باشد که از ایران عبور نکنند و وابستگی به ترکیه را محدود کنند.
محمّدزاهد سوباچی، مدیر TRT پیش از آغاز کار رسمی بخش فارسی این شبکه گفت قصد دارد ایران را ناراحت کند. درز این گفته به بیرون و انتشار آن در فضای رسانهای ما موج زیادی به راه انداخت و بسیاری را در پی تحولات منطقه نگران کرد.
شبکه «تیآرتی فارسی» همانطور که مقامات دولت اردوغان پیشتر دربارهاش وعده داده بودند، شب گذشته بهطور رسمی و با شعار «هر انسان یک جهان، هر خبر یک روایت» شروع بهکار کرد.
گروهی از ناظران با اشاره به پروژه جاده توسعه عراق بر این باورند، این طرح ابتکاری میتواند رقیب سرسختی برای کریدور خاورمیانهای جو بایدن باشد، مشروط بر آنکه چالشهای پیشروی اجرای این طرح برطرف شود؛ چالشهایی، چون افزایش سطح تنشها در داخل و رقابت قدرتهای منطقهای در بغداد.
طرح کریدور خاورمیانه ای بایدن، دو غایب بزرگ داشت؛ ایران و ترکیه . از همین رو گروهی از ناظران مدعی اند که حالا و در میانه جنگ در غزه که موجب توقف طرح کردیور بایدن شده، تهران و آنکارا در تلاش برای اجرای طرح های جایگزین هستند. ترکیه به دنبال ان است تا هم صدا با عراق جاده توسعه را اجرایی کند و همزمان این فرصت را دارد تا هم صدا با تهران مسیری سنتی را در قفقاز تعریف کند.
پروژههای آبی ترکیه با عناوین «داپ» و «گاپ» که با سدسازی روی حوزههای دجله و فرات و ارس احداث شده یا در حال ساخت هستند، نوعی تروریسم آبی و شبیه حمله عثمانی علیه ایران است.